Nga libri në proces botimi: Top “Sekret” (Tre libra në një)...
me tregime, skica, portrete, ese, përsihatje, reportazhe, intervista, shënime udhëtimi,...rrëfime të pa rrëfyera...letra dashurie e miqësie, etj...
KLITHMAT E NJË DRITAREJE…
SKICA - ese
SKICA - ese
1. Letrës së paardhur…
Në fakt asnjë letër nuk më ka ardhur që duhej t’i ktheja këtë përgjigje…
Alushinacion? Ndoshta…Gjithsesi, po i kthej përgjigje asaj letre, e cila duhet të ketë vite që është nisur drejt meje… Oh, harrova, adresë e gabuar…As vetë nuk i mbaj mend adresat e mija, ku kam qenë e ku jam ndodhur… Epo s’paska faj letra – postë më postë, kthim e nisje… Gjithsesi unë e di që ajo është duke më kërkuar…Ndoshta një ditë, kur të kem adresën e saktë dhe të përhershme (?!!), ajo do të jetë te unë, si mysafire e rrallë…, si kujtesë e vetëdijes dhe vet-ekzistencës sime, si … Ku di unë ç’emra do të ketë nesër për të munguarit…
E dashur LETËR…
Më fal që të lodha, duke më kërkuar cep më cep të vendit tim dhe anembanë botës. Nuk ishte për fajin tim. Peshoj ( nga dita në ditë ), pak kilogram dhe , ku di unë, ç’dreq stuhish, me emra, çuditërisht magjepës, “Katrinë”, “Rita”, “Silva”, “Tornado”…, më morën me vete.
Të them të drejtën, edhe ma kishte pak qejfi të fluturoja…Por ama, me krahët e mia….
Nejse, LETRA ime. Ty nuk të duhen këto lloj fluturimesh. Doje të vije tek unë dhe pikë. Eh, sa herë kam dashur dhe unë e gjora të isha pranë teje. Me pikë të lotit e kam qarë këtë lloj “fluturimi”, pa krahë e pa kohë, pa frymë e pa dritë. Ç’t’i bësh! Kështu e paska jeta . Ama, thuaj të vërtetën, edhe ti, nuk do të bëje asnjë lëvizje, brenda e jashtë, me vula e firma, me lexime e përgjime nga sy e veshë të padukshëm, po mos isha “humbur “ nga sytë këmbët, nëpër hapësira e drithërima muzgjesh, nëpër shkretëtira shpirtrash e pellgje lotësh…, shpërfytyruar nga pritja jote, rrëgjuar e ngrirë nga mendimi se sa shumë do të lodhesh deri sa të më gjesh. Ti asnjëherë nuk do ta marrësh vesh, sa të kam pritur, askush nuk do të thotë se ëndrrat i shihja vetëm me ty, asnjë orë e ditës dhe e natës nuk do të rrëfejë, sa herë kam folur me ty në heshtje, derisa heshtja m’u bë kallo në fyt, e kripë nën qerpik.
Po tani, ku je, Letër, në ç’pikë të Globit, në ç’duar mizore, në ç’sy Ciklopi? A nuk të dhembin fjalët, kur të prekin? A nuk të përzhit edhe ty malli për mua? Fundja, më mirë kështu. E si do të kishim një fjalë vdekje-pritëse -“Mall”, si do të qanim, pse do të qanim, si do ta kuptonim që duhemi marrëzisht? Ja kështu, duke qenë kaq larg, duke na marrë malli.
Ti thashë këto, Letra ime , e paardhur, që të mos grindesh me veten, nëse përsëri nuk më gjen; mos qash e t’i fshish fjalët për mua…Ndoshta përsëri më duhet të lëviz. Kështu qenka e thënë. Sa herë bëhem gati të t’ dërgoj adresën ku unë frymoj, “bram” një lajm i tmerrshëm nga stacione të tmerrshme: “Parashikohet stuhi, këtë radhë me emrin “INTERNET”…”
Më fal, që nuk do të më gjesh! Falmë që nuk të lexova asnjëherë!
2. Mëngjes i lodhur…
A ju ka ndodhur ndonjëherë, të zgjoheni të lodhur, madje të rraskapitur, me një vetvete të copëzuar, me një ndjenjë makthi e britme njëherësh, me një pa dëshirë për të qenë zgjuar, pamundësi për të fjetur, përtaci për të pirë kafen e mëngjesit; të t’ duket vetja, sikur sapo ke dalë nga thellësia e oqeanit, ku kishe, ndoshta, vite të tëra atje, harruar nga të tjerët e nga Zoti vetë.
Dhe veprimi i parë që bën, për të dalë nga kjo gjendje apatike, është vrapimi drejt dritareve. Fillimisht largon pakëz perden… Hedh një vështrim, sa të kapin sytë. Pastaj (o Zot, kushedi sa shtrembërohet e shkreta fytyrë), mbledh gjithë forcat që të kanë mbetur , dhe me gishtërinjtë qe a thua se kanë zënë ndryshk shekullor, hap dritaren ngadalë-ngadalë, sikur të kesh frikë të përplasesh me botën e jashtme… . Instiktivisht, frymëmarrja fillon të zgjatet, të zgjatet, derisa merr frymë thellë dhe ti hutohesh si një fëmijë, kur e gënjejnë me një lodër të re. Dhe për ty, kjo “lodër”, ka një emër absurd: “Mëngjes”. Ndryshe nga lodra e fëmijëve, nuk është në duart e tua të lozë me ty. Aspak. Vjen si perandor, me urdhra e teka, me bindje të plotë që ti do t’i nënshtrohesh. Vjen, të t’ thotë se duhet të zgjohesh, edhe pse nuk ke fjetur, se nuk i intereson fare, ç’ka bërë “lodra”- Natë me ty, se ajo ka radhën e saj të pushtetit ditor dhe të parashtron një plan të ngjeshur, edhe me ndonjë “amanet”, nga dita e mëparshme…
Filxhani i kafesë herë pas here të dridhet nëpër duar... Brenda vetes, diku në mes të gjoksit, aty, ku mezi shihet një gropëz, ndjen pulsimin e një përpëlitjeje, a thua se një qenie e gjallë të flet me gjuhën e morsit…
Fërkon pak sytë, që të dalësh nga kllapia. Të duket sikur në këtë çast, ajri i freskët që përplaset në fytyrë, është një shuplakë, që të sjell në vete, më shumë se ilaçet e mjekut psikiatër…
Mallkon me vete natën (që ende kacavirret nëpër qelizat e trurit tënd), e cila, jo vetëm nuk të dhuroi asnjë minutë qetësi, përkundrazi, ta rrëmbeu padrejtësisht atë, me të gjitha mënyrat misterioze të saj, duke u bërë tekanjoze e hakmarrëse, deri në dhimbje. Siç duket, herë pas here do të na thotë se edhe ajo ka kapriçiot e veta, se jo gjithmonë merr përsipër të t’ çojë në krahët e ëndrrave “alla-Aladin”; se na ka në dorë të na zgjojë frikshëm apo të na lerë syhapur, të përpëlitemi e të drithërohemi, të lotzojmë brenda vetes, për çfarë nuk kemi bërë dhe çfarë do të bëjmë… Pra troç: të t’ ngrejë nga shtrati, më të lodhur se në çastin magjik, kur e stërmunduar nga dita, shtrihesh gjerë e gjatë dhe mbyll sytë, dehur nga aroma e detergjentit zbutës i çarçafëve dhe me të drejtën e lirinë universale, për të mbajtur nën qepallë intimitetin tënd… .
3. Femra
Ajo - e vogla dhe e madhja. E dashura, gruaja, vajza, motra, nëna dhe gjyshja.
Ajo - HYJNORJA. Dalë nga brinja e një mashkulli me germën e parë të alfabetit, thuajse në të gjitha gjuhët e botës.
Ajo, engjëllorja dhe djallushja, e ndershmja dhe putana.
Femra. Dhimbja e vetes dhe e të tjerëve, apo dhimbja e vetes së huaj. Pengesa dhe urëkalimi, faltorja dhe e pastreha. Buza dhe këmba. Kuzhina dhe shtrati. Zjarri dhe akulli; shiu, breshëri. Rrezja e parë e diellit dhe plori i Hënës. Ajo, gjuha dhe shpirti, foshnja dhe moshë-fishkura. Ëndrra dhe zhgjëndrra, halli dhe malli.
Femra - Uria dhe stërngopja; kënga, vaji; fustan-bardha e rrobe-korbi… . Hija me gjurmë drite. Trilli dhe urtësia. Kalvari i ngjalljes dhe i ringjalljes.
Ajo – heshtja. Ajo – britma. Dashuria, urrejtja. Bekimi dhe mallkimi.
Liria në pranga, Ajo – FEMRA.
4. Shpirti…
I miri dhe i keqi si Ai. I përfoluri si askush. Eh, i shkreti, shpirt! Ç’heq nga ne e ç’heqim ne prej tij. E kemi dhe nuk e kemi me vete.
Shpesh herë, ti je diku dhe ai s’të është pranë. Me “a – “në bisedon ti, me “zh”– në Ai. Madje, në shtratin bashkëshortor, ku ti bën të gjitha përpjekjet e tua të hysh në magjinë e prekjes, në misterin mitik të aktit solemn, që rëndom, quhet “seks”, ai jo vetëm nuk është me ty, por as pranë teje. “Idioti”, pa pikë turpi, pa të marrë leje apo vizë, fluturon ku t’i dojë qejfi, me lirinë absolute të tij, që s’ka lindur, deri më sot, asnjeri, t’ia pengojë.
Shpirti. O Zot, faleminderit që na e krijove brenda vetes ! Ç ’do të bënim pa të? As do të qanim, as do të qeshnim “me gjithë shpirt”. Si do ta kuptonim njeri – tjetrin? Si do të njihnim e të përcaktonim karakterin, siç thonë sociologët dhe që ne thjesht themi “shpirtmirë”, “shpirtkeq”?
Edhe pse mund të jenë brenda një trupi, zemra dhe shpirti zihen jo rrallë. Përse do të thoni ju ? Njëmijë arsye ka, nga më të çuditshmet.
Për mendimin tim, zemra nuk ka faj. Ajo është konkrete, mor mik, ose si të them, një ekonomiste e shkëlqyer që të llogarit:- kaq rrahje të jap në minutë, kaq hapa do të bësh; kaq, sa them unë do të jetosh!
Eh, shejtanka, të jep mundësi edhe ta shohësh, si të duash ti: në allçi, grafi, e ku di unë. Pa mund ta vizatosh e ta qëndisësh…Edhe me celular mund të dërgosh mesazh një “zemër”… ( ç’hiprokrizi!)
Pra, siç thashë, zemra nuk faj. Në fund të fundit është me muskul e gjak, te flet me gjuhën e saj që quhet trokitje, rrahje, elektro-kardiogramë.
Por, “ndalu Beg se…” Si na paska faj shpirti, mor miku im? Ai që të bën të shohësh përtej mureve dhe kufijve të syve të tu? Ai që personazhin e një libri, filmi apo jete, ta sjell pranë, fare pranë, më pranë se ke ti veten tënde? Që të bën të ngashërehesh e të ngazëllehesh, të flasësh me vete ose të fluturosh.
Po si qenka fajtor shpirti, vetëm pse nuk ka sy e vetulla, buzë e veshë, madje as gjak (sa mirë!). Megjithatë i ka në forma të padukshme. Ai sheh, dëgjon, flet me shqisën e tij të veçantë që quhet: Ndjenjë. Universalja e të gjitha shqisave, më e pakapshmja dhe më e prekshmja. Njësh me shpirtin, i jep kuptim fizikut tonë – Njeri.
Hë pra, më thoni, si paska faj? Ty të le zemra në mes të rrugës, Ai, hop,është bërë fluturimi yt, përjetësia jote. Zemra të fut shtatë pash nën dhè. Ai – jo. I lig apo i mirë, engjëll a djall, të mban gjallë, o në qiell o nëpër terrin e tokës…
Nejse, nejse. Le të zihen zemër e shpirt që ne, edhe të jemi dhe të mos jemi.
Në fund të fundit, le t’i quajmë parti në pushtet dhe opozitë.
E them sinqerisht.
5. Dasma
Asaj tryeze, asgjë nuk i mungonte nga kuzhina vendase. Asnjë karrigeje nuk i mungonte i ftuari. Për çudinë e të gjithëve ju, dhe paradoksin e vendndodhjes sime, kisha edhe unë një vend për t’u ulur, pikërisht në tavolinën kryesore, ku pritej të vinte nusja me dhëndrin...
Dasmë. Një dasmë në Ishull. Një dasmë në Tokën e Zotit – për mua, në Dhè të huaj… As më pak as më shumë, isha argatia e familjes së nuses dhe (pa dëshirën time), duhej të isha aty…
Nuk më gëzonte asgjë. Gjithçka më dukej e zymtë, e paprekshme, e huaj…Degët e trungut tim ishin larg, shumë larg…
Muzika, tjetër gjë. Më fërgëllonte magjishëm si gjaku në damarë. Më bënte flurudhë nga njeri folklor te tjetri. Notat muzikore nuk njohin kufij shtetesh e individësh. Tingëllojnë njëlloj dhe secili i ndjen sipas mënyrës së tij…
Për ta ndjerë veten pak komode, apo si pjesëtare autentike të asaj pjesëze toke prej Tokës sonë, hyra në “lidhje” virtuale (edhe pse jo në kohë dhe përndijime) me Safoon, “Homerin e gjinisë femërore”, poeten e dashurisë; me Ricosin e shpirtit ngjadhnjimtar; me stoik-rezistencën dhe varr-kryqin, Kazanzaq, me marrë-bredhësin - kryefjalë Homer…dhe fare pak me veten time Boheme… .
Erdhi nusja. Në krah – dhëndëri. Me ta, Dashuria - fustan vello-bardha e kostum-zeza e kollarisur, që di vetëm të bashkojë të marrë e të mençur, që bën t’i përulet frika dhe vdekja…
M’u kujtua dasma ime: Pa fustan të bardhë. Pa muzikë. Pa lule. Pa…
M’u kujtua martesa e vajzës sime: Pa dasmë. Pa vello. Pa…
Më sillej rrotull pikëpyetja e djalit në prag-dasmë: Pa folezë. Pa para. Pa…
Më fshikte gëzhoja zisë. Gëzhoja e luftës pa luftë. Përtej donkishotizmit. Përtej hapësirës dhe kohës së 1997-ës…
Pra, ku e lashë?! …Ëhë, te dasma ishullore. Te dasma e Tokës sonë në dhè të huaj… Dasmorët, a thua se ishte dasma e tyre, harbonin harbimëthi. Hanin e pinin si në mall të botës. Kërcenin aq sa aroma e parfumeve, nga më të shtrenjtat për gra e burra, përzihej egërsisht me erën e djersës…Djersiteshin. Hanin të lagështuar. Mishrat e zier e të pjekur mbushnin pjatancat.
Vetëm sa i preknin me gishtërinj akrobatë (sidomos gratë), ose paksa i lëpinin me majën e gjuhës, sa për t’i shijuar. Pastaj i hidhnin shkujdesur mbi mbulesat-letër, o mbi pjata bosh…Shumë nga ata kujdeseshin t’i paketonin për qentë e tyre (enkas nuk i hanin)…
Ç’mund të bëja unë mysafirja emigrante? Unë, skllavja e lirisë sime…?
Asgjë nuk doja të prekja me dorë. Doja t’i paketoja të pastra. Të pastra, sa të gjithë vendasit e mi të uritur…
Mendoja “Platinë”(kështu quhet sheshi), ku bashkë-mërgimtarët e mi grumbulloheshin, për të pritur fatin e tyre, me shpresën se dikush vjen i kërkon për ndonjë punë-çfarëdo. Një dasmë e tillë do të ishte mjaft për urinë e tyre… Herë pas here më ftonin të vallëzoja. Nuk e fsheh që vdes për të kërcyer. Një herë, dy , tri…Pastaj më dehu gjaku i humbur i bashkëvuajtësve…Më dehu thirrja e urisë së tyre…
Në të njëmijtën e sekondës mendova pasojën që mund të më vinte nga një gulçimë e shkallës sipërore…
O zot, fshimi me dorën tënde, lotët e dhimbjes…
Më falni “Platia” e shpirtit tim!…
6. E “mbrapshta…”
Mos më thoni se nuk keni veshur, ndonjëherë, në jetën tuaj, ndonjë rrobe mbrapsh, qoftë kjo, bluzë, kanotjerë apo … Sigurisht që po. Ndryshe si do të kish dalë proverbi se kur vesh diçka mbrapsh, të ecën mbarë. I shkreti popull, ç’nuk sajon, për të pasur pak mbarësi në punët e veta . Ku nuk i shkon mendja. Madje, thotë populli, kur nisesh për të bërë një shkesi a mblesëri, që të t’ realizohet, është mirë të veshësh (më falni), mbathjet mbrapsht…E kështu, edhe e Mbrapshta e paska një të mirë…
Do të thoni ju, nga më vajti mendja tani te e Mbrapshta.
Pale, por t’i kushtoj dhe këtë shkrim, a thua se s’kam tjetër gjë për të rrëfyer. Në fakt, kështu është. Kaq shumë gjëra për të shkruar e thënë kam, sa nuk e di, a do të kem aq kohë e jetë t’ua rrëfej. Për tjetër gjë u ula të shkruaj dhe pa bërë ende “bismilah”, dëgjoj vajzën time të qeshë , sa edhe muret vibronin. Ndërkohë më lutej të shkoja në dhomën tjetër, ku ishte me binjakët e saj (vajzë-djalë), gati një vit e gjysmë. Shkova. Fillova të qesh si e marrë dhe unë. Të dy kishin veshur këpucët e prindërve të tyre, mbrapsht, dhe i tërhiqnin, duke u mbajtur me njeri-tjetrin. Në çast i thashë sime bije: Edhe ti kështu ke bërë, kur ke qenë si këta… Edhe unë… Më ka thënë gjyshja jote, që nuk lija këpucë të mysafirëve, pa i “provuar “ në këmbët e mija. Asnjëherë nuk i vishja mbarë…
Kjo “e Mbrapshta “, më ka ndjekur kaq shumë, sa …
Për shembull, më kujtohet…Isha nuse e re. Atë ditë ,nuk kisha pasur mundësi ta rregulloja krevatin, pasi më duhej të shkoja shumë herët në punë. Kur vij në shtëpi, e gjej të rregulluar. E falënderoj, time vjehërr. Ajo ma pret menjëherë: “Ç’më uron, moj bijë, jam qorruar fare. Nuk e pe? Mbulesa mbrapsht, jastëkët mbrapsht… Qesha. Vërtetë nuk i kisha parë me vëmendje. Punë e madhe, i them. Mamaja ime thotë gjithmonë se në raste të tilla, ka një ogur të mirë. Të ecën mbarë…
-Eh, ashtu është, ashtu, më rrofsh!…
Meqë ra fjala te mamaja… Kush e di sa herë, duke më ndjekur nga pas me nga një triko, për të ma hedhur krahëve, sidomos, kur ngrihesha nga gjumi (shumë e pakujdesshme kam qenë për shëndetin tim), ose me shapka apo me çorape, kush e di sa herë ka ndodhur të m’i vendosë mbrapsht. Kur i kam thënë, përgjigjen e ka pasur në majë të gjuhës:
- Pune madhe, të shkon mbarë, të ka nana të mbarë vetë ty…
Mirë ato, po unë, a e dini ju, sa herë i kam veshur rrobat e mia së prapthi? Sa të duash. Le pastaj, se ç’kam një jelek, punuar me grep, që nuk e kuptoj se nga është e mbara dhe e mbrapta, ashtu siç nuk kuptoj , ndonjëherë, fjalët me ironi që dikush mundohet të m’i thotë për të më ngacmuar. (Ndoshta kjo, jo se nuk mund t’i kuptoj, sesa për të shmangur ligësinë me heshtje…) Këtë jelek, që thoni ju, më shumë mbrapsht e vesh sesa mbarë. Sa herë qesh ime bijë me mua. Edhe unë, si nëna ime, në majë të gjuhës përgjigjen, saqë, ajo më ndërpret: - E di, e di, të shkon mbarë…. Një ditë, prapë unë, mbrapsh jelekun. Asaj, seç i vajti mendja dhe më thotë me humor, që kish brenda një sarkazëm të trishtueshme: (ishin ditët e nxehta të zgjedhjeve…) - A t’u themi qeveritarëve tanë t’i veshin mbrapsht kostumet, mbase ecin mbarë punët e vendit… Vërtetë, si nuk më kishte shkuar në mendje. Po ku të le populli… . Ai i ka shumë të sakta proverbat dhe t’i sqaron me detaje. M’u kujtua se, kur doja të merrja një vizë për të dalë jashtë shtetit, vesha enkas kanatjeren mbrapsh…Nuk e mora. Edhe pse u luta se kisha gjashtë vjet pa e parë vajzën time në kontinentin tjetër…
Kur u ktheva në shtëpi, nëna ime e hëngri furtunën e para. –…Pale, i thashë, vesha dhe kanatjeren mbrapsh, edhe…Të gjitha të brendshmet…Ajo, përsëri u mundua të më qetësojë. Nuk thotë populli, kur i vesh vetë. Vetëm atëherë, kur i vesh padashje, pa dije…Pastaj u inatosa me popullin...
Po kaq inat më vjen edhe tani, që edhe po të veshin qeveritarët, kostumet mbrapsht, asgjë nuk do të ndryshojë… Po sikur te harrojnë dhe te veshin diçka mbrapsht pa dije? Megjithëse, nuk ma merr mendja, janë shumë të kujdesshëm në paraqitjen e jashtme…
U pa kjo punë. Mbrapsh që mbrapsh do të shkojnë punët tona atje lart. Eh, Kombi im jetim!
ISHULLI I (TE PA) FATIT
-tregim i jetuar
Herë më dukej si sy i stërmadh që sheh gjithë botën dhe kripet nga loti i saj, herë-herë si varka e Noes, mbushur me emigrantë, mbledhur nga shumë shtete e kontinente… As sy as varkë nuk është, veçse një ishull magjik, që, për fat të mirë apo të keq, është pika e fatit ose e të pafatit. Ishull, ku stinët mund t’i quash: para-verë, verë, mes-verë, pas- verë…Gjithnjë notohet në brigjet e tij. Çdoherë këndohet, dashurohet… Pemën e çuditshme me emrin Hurmë, për herë të parë, nga larg, shumë larg, e solli Odiseja… Edhe pse lindur në të njëjtin Glob dhe ngrohur nga i njëjti diell, me mijëra njerëz vijnë si turistë, që në orët e para të rrezeve të para të stinës së parë. Me mijëra të tjerë, dora-dhëmbas, pa ditur e padashur t’ia dinë për bukurinë e tij, i sjell dallga e fatit… Këtë ishull gjithë-stinëveruar, as në ëndërr, as në hartë nuk e kisha parë e njohur… Po ja, ndodhi ashtu, siç mund t’i ketë ndodhur shumëkujt…Zëri i çakejve mitologjikë, më kish dëbuar nga vatra ime dhe zëri i sirenave homerike më bëri të ndaloj atje…
* * *
Asnjëherë në jetën time nuk kisha shkundur ullinj. Vetëm i kisha parë e ngrënë. Në fëmijëri i haja si qershi, falë vendlindjes që rrethohej me kurora ullishtash.( Sa qejf i kisha!)…
Kur u martova, ime vjehrë, më mësoi se haheshin 1 me 4, domethënë, 1 ulli me katër kafshata bukë…. Më pas, i blija rrallë dhe i nxirrja, kur papritur, më vinin njerëz nga larg’ për hallin e tyre…. Dhe ja, erdhi dita të rishohë ullishta të pafundme, me drurë të vegjël e të mëdhenj, të rinj e të moçëm, me kokrra jeshile, vishnje, të zeza e forma nga më të ndryshmet që përdoreshin për vaj, për t’u mbushur, stafidhe e ç’nuk tjetër…
Gjithë qejf u nisa për në punë. Ishte dita e parë, pas dy muajve që më kishin cikur këmbët në atë tokë të begatë. Dy muaj që natë e ditë lëpija cepave të buzëve, lotët e jetës sime. Por nuk e kam fjalën këtu(eh!). Tjetër gjë dua të tregoj. Mbaruam së shkunduri rreshtin e parë të një korafi (kështu quhen ullishtat atje). Ndërkohë që burrat dhe djemtë mblidhnin thasët për t’i çuar në zetor, unë kontrolloja edhe njëherë pemët. Edhe pse me syza +4 e gjysmë, edhe pse xhamat e tyre bëheshin thuajse të padukshme, ullinjtë i shihja për bukuri. Zgjat dorën e këput, zgjat duart e mblidh, mbush grushtet e hidh në qese plastmasi…Nuk e di ku e gjeja atë fuqi, të vrapoja nga njëra pemë te tjetra dhe metër pas metri, jashtë rrjetave apo palecave të shtruara, ku ndonjë kokërr ulliri kish fluturuar, më shumë se duhej, gjatë shkundjes, si për t’i shpëtuar fatit të mbylljes në thes dhe shtrydhjes nëpër gurët dhe metalet e fabrikës…Më shumë gëzohesha kur mbushja një qese, se një thes që peshonte mbi 50 kg. Ngazëllehesha. Nuk më ishin dukur aq të ndritshëm dhe aq të vërtetë, as kur i haja 1 kokërr me 4 kafshata …Ndoshta, ngaqë kripa ua kishte rrëmbyer tinëzisht e dalëngadalë shkëlqimin e cipës, ndoshta, ngaqë nuk isha lodhur për t’i pasur pranë gojës…; ndoshta, ngaqë nuk i shihja sendet deri në detajin e tyre frymor, në lidhje me njerëzit…
Mblidh e fut në qese, mbush qese e hidh në thes… Ishte çlodhja ime pas shkundjes me stekën - krehër nëpër krelat e ullinjta…Vetëm unë, ndoshta, mund ta ndjeja dhe ta kuptoja këtë lloj kënaqësie çmendurore. Askush nuk e dinte që shkruaja poezi dhe çfarë pune bëja në vendin tim…Dhe askush s’kish si ta kuptonte që për të mundur lodhjen, poezinë e kisha futur brenda çdo kokrre ulliri fluturak, njësoj sikur të isha unë ajo që fluturoja në drejtim të padukshëm e të çuditshëm…
Nuk më zgjati shumë gëzimi (Ç’gëzim i mjerë!) Papritur, më pa pronari, një plak i mençur dhe i urtë, që asnjë detaj i imët nuk i ndryshonte nga “Hedhësi i farës” së Onufrit. Mimi, më i moshuari djalë i Ishullit, më i besuari i të ikurve nga vendi i tyre - Ishull, nëpër kontinentet dhe shtetet e Botës, kryente shërbimet e korafëve të tyre.. Oh, sa mall kam për të! Të gjithë shqiptarët i mblidhte në “organikën’ e tij.. Të gjithë i fshihte kur fshinte fshesa e politikës. Pra, ky plak-djali, apo djalë-thinjuri, m’i pa grushtet plot me ullinj dhe përnjëherë më “urdhëroi”: - Hidhi! Hidhi Irini! (Kështu më thirri që ditën e parë. Në gjuhën e tij do të thotë Paqe.) Nuk po e kuptoja, ose, pse ta fsheh, e kuptova fare mirë).
- Do të hanë edhe zogjtë…!
Gjynah, i thashë, janë kaq shumë…Gati një thes nga çdo dy – tre pemë…Dhe ndërkohë po më hapeshim gishtërinjtë, që, për t’i mbajtur shtrënguar, kisha ushtruar aq forcë fizike, sa mund të kisha thërrmuar një copë shkëmbi.
- T’i mbledhim, është gjynah…!
Nuk bëra zë.
Vërtetë, mbi majat e pemëve, zogjtë çukitnin dhe cicëronin…
Në mbrëmje, në dhomëzën time me qira, ku valëzat e detit arrinin thuajse në shtratin tim, bashkë me familjen, vazhdonim të hanim - një kokërr me katër kafshata bukë…
Oh, uri e trashëguar!…
